Op 13 augustus 2023 deed BENG! per mail een verzoek aan haar leden en relaties. We vroegen hun een intentieverklaring in te vullen voor financiële deelname aan de bouw van Zonneweide Voordaan. Naar aanleiding van deze actie zijn ons vragen gesteld over de financiering van het zonneveld. Daarom beschrijven we in dit artikel hoe die is georganiseerd.
Wat vooraf ging
We startten eind 2021: BENG! en BHM Solar namen het initiatief voor de ontwikkeling van Zonneweide Voordaan in Groenekan. Sindsdien betrekken we daar bewoners en lokale organisaties steeds nauw bij. Het zonnepark zal minimaal voor 50% in lokaal eigendom en lokale zeggenschap komen. Nadat gemeente De Bilt in de zomer van 2023 de vergunning afgaf, kon een aanvraag voor rijkssubsidie voor de bouw volgen. Voor die aanvraag bleek het Rijk om intentieverklaringen te vragen, voor financiële deelname aan de bouwfase. Voor die verklaringen deed BENG! op 13 augustus 2023 per mail een beroep op haar leden en andere relaties. Omdat we deze vraag van het Rijk niet hadden voorzien, werd het mailbericht ‘urgent’. Toch was de respons heel goed: binnen enkele weken ontving BENG! 200 intentieverklaringen. De subsidieaanvraag ging op 5 september 2023 op de post. In oktober zullen we leden en relaties opnieuw benaderen, nu voor financiering van de voorbereidingen tot aan de start van de bouw.
In het hierna volgende leggen we drie zaken uitgebreider uit: Hoe zit projectontwikkeling in elkaar? Welke financiering past daarbij? En wat vragen we onze leden en relaties nu precies?
Hoeveel kost een zonneweide?
De ontwikkeling en realisatie van een zonneweide is een kostbare zaak. Het gaat al snel over vele miljoenen euro’s. Dat geld is nodig op het moment dat de bouw gaat beginnen. Maar ook in de ontwikkelfase daarvoor, 3 tot 5 jaar, zijn er grote aanloopkosten voor de voorbereidingen. Met Zonneweide Voordaan zijn we inmiddels gevorderd tot en met de vergunning en de subsidieaanvraag. Tot dusver zijn er al flink wat euro’s besteed aan tal van noodzakelijke onderzoeken en aan de reservering op aansluiting op het elektriciteitsnet van Stedin.
Hoe verloopt de ontwikkeling van het zonnepark?
Bij het tot stand komen van een zonnepark kunnen we vijf fases onderscheiden, we beschrijven ze hier.
Fase 1: Locaties zoeken, de juiste vinden en daar grondovereenkomsten bij sluiten. Voor Zonneweide Voordaan deed BHM Solar dit, waarna het BENG! als partner zocht en vond. BENG! maakte in deze fase geen directe kosten (BHM Solar wel), wel zijn de nodige uren besteed.
Fase 2: Vergunning voorbereiden en daar draagvlak voor ontwikkelen. Talrijke studies door onafhankelijke adviseurs, het vastleggen van aansluiting op het Stedin-net, en heel veel communicatie met publiek en politiek. Het advieswerk en de reservering op het Stedin-net vergen veel geld.
Fase 3: Voorbereiding van de bouw. Nu komen flinke directe kosten in beeld, zoals het betalen van leges voor de vergunning, de voorbereiding van de aanleg van de kabel, bestektekeningen, werkzaamheden rond ecologische eisen et cetera. Ook de voorbereiding van de financiering van de bouw en daarna de exploitatie van het park is aan de orde. En voor de verkoop van de stroom moeten potentiële afnemers worden gezocht.
Fase 4: Bouw van het park. In fase 3 is de financiering hiervan geregeld, bestaande uit eigen vermogen en vreemd vermogen, waarover later meer. In fase 4 is de bouw aanbesteed: de aansluiting op het elektriciteitsnet, de stellages, de zonnepanelen, de batterij, de omvormers, het hek, de ecologische ontwikkeling van de grond, de beveiliging et cetera. De bouw wordt nu uitgevoerd. Deze fase duurt ongeveer een half jaar.
Fase 5: De Exploitatie. Hier was alles om begonnen: een duurzame stroomvoorziening voor onze gemeente. Die stroom komt nu op gang en kan worden verkocht. In deze fase moet de lening van de bank worden afgelost. De beleggers moeten hun rendement krijgen. De administratie moet kloppen. De vergroening van gemeente De Bilt is een stap verder gekomen.
Hoe wordt de financiering per fase geregeld?
De periode voor de bouw – fase 1-3
Tot de bouw kan starten is er geld nodig voor onderzoek, advieswerk, reservering op het stroomnet, leges van de gemeente, bouwvoorbereiding (zoals bestekken, kabelaanleg) en heel veel communicatie. Nog afgezien van de uren die de initiatiefnemers BENG! en BHM Solar in dit project steken. Dit geld is risicodragend, want gedurende die hele tijd is het nog onzeker of de bouw daadwerkelijk kan doorgaan.
Als coöperatie heeft BENG! dat geld niet zelf en daar schrijven we dus leningen voor uit. Het gaat in deze fase om € 300.000, – tot € 400.000, – Deels heeft BENG! een lening kunnen sluiten bij het zogeheten Ontwikkelingsfonds van Provincie en Rijk. Dit deel bedraagt ongeveer € 80.000, – En deels zal BENG! in november 2023 een beroep doen op de leden om te participeren in een risicodragende lening. Dit deel bedraagt ongeveer € 250.000, –
De bouwperiode – fase 4
Als de voorbereidingen klaar zijn en de uitvoering van het park zeker is, is veel geld nodig om vervolgens de bouw te financieren. Daarvoor zijn twee geldstromen nodig, namelijk ‘eigen vermogen’ en ‘vreemd vermogen’. Het eerste is wat de initiatiefnemers er zelf in steken: risicodragend geld waarvan het rendement onzeker is, maar volgens de berekeningen verantwoord. Het gaat om 25-35% van het totale vereiste vermogen om het park te kunnen bouwen.
De tweede geldstroom komt van een bank of andere financier die bereid is een lening te verstrekken voor de resterende 65-75% van het vereiste vermogen. De bank wordt altijd als eerste betaald, daarna pas de meer risicodragende verstrekker van eigen vermogen.
In het geval van Zonneweide Voordaan zal BENG! als 50% eigenaar van het park, ook 50% van het ‘eigen vermogen’ in moeten brengen. Dit eigen vermogen is risicodragend. In principe gaat het om participaties met een looptijd van minimaal 15 jaar. Voor de uitgifte van de participaties wordt een brochure uitgegeven volgens de normen van de AFM.
Wat heeft BENG! precies gevraagd in de mail van augustus 2023 aan leden en relaties?
Om rijkssubsidie aan te vragen voor de bouwfase (fase 4), moesten de initiatiefnemers BHM Solar en BENG! aannemelijk maken dat ze bij aanvang van de bouw van het park (dus eind 2024 of in 2025) beschikken over het vereiste ‘eigen vermogen’. Het gaat naar huidige inzichten om ongeveer € 3,5 miljoen. BENG! moet daarvan de helft inbrengen, dus ca € 1,75 miljoen. We hebben, om dit ‘bewijs’ te leveren, aan onze relaties gevraagd of ze de intentie hebben om, wanneer het zover is, financieel deel te nemen en voor welk bedrag. Tot niets verplichtend. Bijna 200 mensen van de aangeschreven 2.000 die op onze maillist staan gaven binnen een maand te kennen samen meer dan € 650.000, – denken te willen inleggen. Daarnaast hebben we een collega-coöperatie bereid gevonden de intentie uit te spreken dat ze het resterende benodigde bedrag op wil brengen.
Pas eind 2024 of in 2025 gaan we zien of BENG! bij haar leden en relaties daadwerkelijk het vereiste eigen vermogen kan ophalen voor de bouw. De afgegeven intenties geven alle aanleiding om daar veel vertrouwen in te hebben.
Wat vraagt BENG! in oktober 2023?
Voor de komende periode, tot aan de start van de bouw, heeft BENG! geld nodig om te kunnen investeren in zaken die gemeld zijn bij fase 3: voorbereiding van de bouw. Zoals eerder aangegeven gaat het om een risicodragende lening waarvan de voorwaarden in een brochure bekend zullen worden gemaakt. Naar schatting gaat het om een bedrag van ca. € 250.000, – Daarover zal onze komende vraag aan leden en relaties in oktober 2023 gaan.
Samenvattend
Projectontwikkeling van een zonneveld is een kostbare aangelegenheid, waarbij veel kosten voor de baat uitgaan en volop risico’s bestaan dat een investering niet tot resultaat leidt. Voor Zonneweide Voordaan neemt BENG! als coöperatie die risico’s, voor en met de lokale gemeenschap. Samen met haar leden en relaties wil ze zorgen voor het benodigde kapitaal dat nodig is om deze belangrijke stap voor verduurzaming van De Bilt te kunnen nemen.
Het verzoek aan de leden van BENG! voor financiering tot aan de bouw, doen we in november 2023. Deze lening duurt tot eind 2024 of 2025, waarna wordt afgelost als de bouw daadwerkelijk kan plaatsvinden.
Als de bouw in beeld komt zijn de meeste risico’s weg en zal aan de leden en anderen gevraagd worden financieel te participeren in de realisatie van het initiatief. In augustus 2023 hebben we de leden en andere relaties gevraagd alvast hun intentie voor die fase te uiten, zonder verplichting. Pas eind 2024 of nog later vragen we de Biltse gemeenschap om daadwerkelijk financieel te participeren in de bouw en exploitatie van Zonneweide Voordaan.
Zo kan iedereen bijdragen aan een groot duurzaam project voor De Bilt waarvan 50% in eigendom is van de lokale Biltse gemeenschap en waarover zij zelf zeggenschap hebben.
Bouwe Taverne, projectleider Zonneweide Voordaan namens BENG!
oktober 2023
