Bericht van BENG! aan de nieuwe Gemeenteraad van De Bilt

Beste leden van de Gemeenteraad De Bilt,

Gefeliciteerd met uw verkiezing als lid van dit belangrijke democratische orgaan van onze mooie gemeente.

Zoals u weet zet de lokale duurzame energiecoöperatie BENG! zich in voor het versnellen van de transitie naar een duurzame en klimaatvriendelijke energievoorziening in onze gemeente. Naast besparing gaat het daarbij om het zelf opwekken van de stroom en warmte die we nodig hebben om te wonen, te werken, ons te vervoeren en te recreëren. We hebben daarbij oog voor het feit dat de kosten hiervan sterk stijgen en dat er dus maatregelen nodig zijn om de zogeheten energiearmoede tegen te gaan.

Ondergetekenden hebben recent met de lijsttrekkers van uw partijen gesproken. Daaruit hebben we een aantal thema’s gefilterd waarvan we graag zien dat u ze een plaats geeft in het komende raads- of coalitieakkoord. Vanzelfsprekend zijn we bereid hierover met u en uw fracties in gesprek te gaan. Uw Raad is de eerste die vanaf het begin uitvoering kan geven aan de energieambitie die het vorige College vaststelde. Mede op uw energieke daadkracht zullen uw kiezers u dus beoordelen.

We wensen u een mooie en constructieve raadsperiode toe!

Met vriendelijke groet,

Nicole van Overbeek en Bouwe Taverne, Bestuur van BENG!

Waarom

De ‘waarom-vraag’ over de energietransitie hoeft misschien niet meer gesteld te worden. Klimaat, Russisch gas (ook in De Bilt), de kosten: de transitie is zowel urgent als noodzakelijk. Op de korte termijn zijn er kosten en investeringen. Maar die dienen grotere doelen op de lange termijn in de sfeer van behoud van leefbaarheid, veiligheid en rechtvaardigheid. Uw Raad lijkt deze noodzaak in te zien.

Besparing

Het voorkomen van energiegebruik is altijd optie 1, zoals uw Raad zich lijkt te realiseren. Wat je niet gebruikt hoef je niet op te wekken. Soms kan dat heel eenvoudig, vaak is het lastig en kostbaar. Er is bovendien geen dwingende wetgeving voor particulieren of bedrijven (zon-op-dak is vooralsnog niet te verplichten, bijvoorbeeld). Wel is er de verleiding van lagere kosten. En er is wellicht ook een optie voor variabele WOZ-tarieven, afhankelijk van het energielabel? Goed voorbeeldgedrag van de Gemeente zelf zou hier helpen, evenals het faciliteren van jaarlijkse campagnes.

Kleine beurs

De hoge kosten voor verwarming en mobiliteit treffen de mensen met een kleine beurs extra stevig. Ook kunnen ze niet overschakelen naar elektrisch vervoer. Ze zijn vaak niet de eigenaar van hun woning of hebben hoge vaste lasten. Hen helpen is juist nu noodzakelijk. Zowel door verhuurders te dwingen tot isolatie-actie als door het geven van eenvoudige besparingsmaatregelen met tochtstrips, isolatiemiddelen en ledlampen. En gemakkelijk toepasbare gedragstips.

Zon op dak

De veel gehoorde mantra: eerst zon op dak, dan pas op land, is niet houdbaar gebleken. Ook dit is uitvoerig besproken met uw lijsttrekkers. Mede doordat er geen doeltreffende regelgeving is voor dakeigenaren en de voordelen voor hen te dun zijn. Om hier toch verandering in te brengen zou een gemeente veel beter moeten handhaven op regelgeving die er al wel is, zoals label C voor kantoorpanden vanaf 2023 of het verwijderen van asbestdaken vanaf 2024. Waarmee dakeigenaren in beweging kunnen of zelfs moeten komen. Wortel en stok moeten met verstand gehanteerd worden.

RES en warmte

De huidige ambitie van De Bilt (RES1) omvat 30 ha zonneveld plus windturbines of 50 ha zonneveld, plus 5 ha zonnedaken. Die doelstelling (33% van nul-doelstelling in 2050) is veel lager dan de ambitie van zowel de EU als Den Haag: daar spreekt men immers van 55 of zelfs 60% reductie van CO₂ in 2030. We moeten dus heel snel de huidige RES realiseren, in de verwachting dat nog voor 2030 veel meer gedaan zal moeten worden. Ook al omdat in die tijd de warmtetransitie vorm moet gaan krijgen.

Voor 2023 staat een revisie van de RES gepland, waarover nu al landelijk en in de provincie wordt nagedacht. Deze omvat naar verwachting veel hogere doelen (versnelling ivm EU-ambities en Oekraïne), plus een eerste stap in de warmtetransitie: alternatieven voor de gasverwarming. De nieuwe Raad en College moeten hier snel en meer integraal dan tot nu toe  over gaan nadenken. En bedenken: uitstel van de huidige RES komt ons later duur te staan. Daarom stellen we dat het beter is om nu al hogere ambities te koesteren dan de huidige. Welke dat kunnen zijn, bespreken we graag met u.

Wat vragen we de nieuwe Raad en het College:

1. Zorg voor een publiek klimaat waarin besparing en eigen opwek van energie normaal zijn, Ze vormen een gemeenschappelijke opgave met urgentie en noodzaak. En niet een luxe voor wie het kan betalen. Toon als Gemeente voorbeeldgedrag bij eigen gebouwen en door actief te stimuleren dat bewoners zelf besparen en opwekken.
2. Accepteer initiatieven zoals die voor zonnevelden, ga uit van het principe ‘ja, mits’, in plaats van het hanteren van juridische en procedurele belemmeringen en uitstelgedrag.
3. Ondersteun dergelijke initiatieven van uw burgers en ondernemers, aangezien zij degenen zijn die de feitelijke investeringen moeten doen en de kosten moeten dragen.
4. Creëer ruimte voor mensen met een smalle beurs om hun energiekosten omlaag te brengen, zowel door advies als druk op de verhuurders.
5. Denk na over manieren om huiseigenaren en ondernemers tot besparing aan te zetten door middel van een verbinding tussen WOZ en energielabel.
6. Ga vanaf het begin van de nieuwe periode na welke mogelijkheden er zijn om de RES-doelen met een factor twee te verhogen. Niemand is blij met zonnepanelen en windturbines in achter- of voortuinen, maar er zijn geen eenvoudige keuzes. Bouw het draagvlak voor maatregelen van onderaf in een actieve dialoog met de kernen op.
7. Maak van de warmtetransitie een prioriteit, aangezien die transitie nog complexer, omvangrijker en kostbaarder zal zijn dan die voor stroom met nog veel langere looptijden. Neem hier als gemeente een actieve regierol op. De simpele optie van één grote warmtebron in geothermie is vooralsnog toekomstmuziek en uiterst onzeker.
8. Tot slot: maak van de energietransitie een thema voor alle collegeleden, zodat de portefeuillehouder er niet telkens ruimte en aandacht voor hoeft te vragen, maar uitgenodigd wordt een verbindende en versnellende rol te vervullen voor een integraal klimaatbeleid. Houdt een keer per kwartaal een energietransitie  collegevergadering, waar voortgang , stagnatie en versnelling van acties worden besproken en doe dat twee keer per jaar in de Raad.

BENG!, april 2022